Nói đến vai trò to lớn của đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói:“không có lý luận chính trị thì chí khí kém cương quyết, không trông xa thấy rộng, trong lúc đấu tranh dễ lạc phương hướng, kết quả là “mù chính trị”, thậm chí hủ hóa, xa rời cách mạng”. Trong điều kiện hiện nay, hoạt động đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên đang được bàn đến khá nhiều. Trong số những vấn đề ấy, việc “Học và vận dụng” lý luận chính trị trở thành vấn đề được quan tâm.
Khi nói đến công tác giáo dục lý luận chính trị, Nghị quyết hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về “tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ” Đảng ta đã chỉ ra một trong số chín biểu hiện quan trọng để nhận diện sự suy thoái về tư tưởng chính trị trong đội ngũ cán bộ, đảng viên chính là “Nhận thức sai lệch về ý nghĩa, tầm quan trọng của lý luận và học tập lý luận chính trị; lười học tập chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chủ trương, đường lối, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”.
Trên thực tế, việc học tập, nghiên cứu lý luận chính trị là nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao bản lĩnh chính trị, rèn luyện về phẩm chất đạo đức, do đó nếu nhận thức lơ là hoặc sai lệch về tầm quan trọng của lý luận và việc học tập lý luận chính trị dễ dẫn đến tất yếu lười học, ngại học, học đối phó. Gắn với đó, hậu quả trước mắt là chẳng những không nắm được, không thể vận dụng được các học thuyết, các nguyên lý cơ bản và chân chính của Chủ nghĩa Mác-Lênin mà còn không thể hình thành và vận dụng được cái cơ bản của học thuyết Mác chính là tư duy khoa học khách quan. Đây là vấn đề cực kỳ quan trọng, có tính chất ảnh hưởng to lớn, thậm chí từ nó và do nó mà có thể kéo theo hàng loạt những vấn đề phức tạp, hệ trọng khác của suy thoái về đạo đức, lối sống, cách thức làm việc, chứa đựng tiềm ẩn những mối nguy hại đối với Đảng, Nhà nước và toàn bộ hệ thống chính trị. Chẳng phải thế mà Đảng thấy trước sự nguy hại của việc suy thoái về tư tưởng chính trị: “Sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống dẫn tới “tự diễn biến”,“tự chuyển hóa” chỉ là một bước ngắn, thậm chí rất ngắn, nguy hiểm khôn lường, có thể dẫn tới tiếp tay hoặc cấu kết với các thế lực xấu, thù địch, phản bội lại lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc”. Và có thể thấy, những hạn chế, khuyết điểm nêu trên làm giảm sút vai trò lãnh đạo của Đảng; làm tổn thương tình cảm và suy giảm niềm tin của nhân dân đối với Đảng, là một nguy cơ trực tiếp đe dọa sự tồn vong của Đảng và chế độ”.
Bàn đến nguyên nhân của thực trạng trên, trước hết phải nói đến có một bộ phận cán bộ, đảng viên do “thiếu tu dưỡng, thiếu rèn luyện”. Tình trạng trên vẫn còn là thực trạng được cảnh báo, nhắc lại, thậm chí trên thực tế việc học tập, rèn luyện lý luận chính trị chưa trở thành nhu cầu cấp thiết, thường xuyên của cán bộ, đảng viên. Còn có hiện tượng việc đi học mang tính đối phó, không tự nguyện, tự giác; chấp hành chưa nghiêm quy chế đào tạo, bồi dưỡng; học không đến nơi đến chốn, lười tư duy; với một số người việc đi học lý luận chính trị lại để hoàn thiện tiêu chuẩn của ngạch, bậc và đảm bảo hồ sơ, lý lịch “đẹp” nhằm dễ thăng tiến trong công việc hay củng cố địa vị hiện có. Do đó, chất lượng giáo dục lý luận chính trị chưa cao. Mặt khác, công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên về chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh chưa đáp ứng yêu cầu. Chương trình đào tạo, bồi dưỡng còn nặng về lý thuyết, chưa kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực tiễn; chưa kịp thời cập nhật những kiến thức mới; công tác giáo dục lý luận còn chú trọng hình thức và số lượng, chưa chú trọng việc tổng kết thực tiễn để bổ sung, cập nhật. Việc giảng dạy lý luận chính trị còn chưa chú trọng theo hướng đáp ứng yêu cầu công việc và đạo đức công vụ. Các phương pháp, hình thức tổ chức giáo dục còn chậm đổi mới.
Để nâng cao hơn nữa chất lượng việc học tập và vận dụng lý luận chính trị cần gắn với mấy vấn đề cơ bản sau:
- Đối với cán bộ, đảng viên: Việc học tập, nâng cao nhận thức và cập nhật thường xuyên các kiến thức mới về lý luận chính trị phải trở thành yêu cầu bắt buộc hằng năm theo quy định. Bên cạnh đó, cần mở rộng cách thức tuyên truyền, phổ biến nâng cao nhận thức về sự cần thiết, tầm quan trọng của việc nghiên cứu, học tập lý luận chính trị, từ đó cán bộ, đảng viên tự nguyện, tự giác học tập, nghiên cứu.
Trong điều kiện hiện nay chỉ có học tập lý luận chính trị cán bộ, đảng viên mới có đủ vũ khí sắc bén nhất, hình thành tư duy khoa học, là con đường ngày càng hoàn thiện hơn, nhờ đó khắc phục sự nhận thức lệch lạc, mơ hồ, hoài nghi, qua đó ra sức tận tâm, mẫn cán đối với công việc, dốc lòng, dốc sức phục vụ nhân dân.
Gắn với yêu cầu trên, việc giảng dạy lý luận chính trị cần giới thiệu những vấn đề cơ bản, phải có các chủ đề nghiên cứu, suy nghĩ, tranh luận, thảo luận và xử lý tình huống, tránh học chay, nói suông, độc giảng. Thông qua đó thay đổi cách học, cách nhận thức của học viên, và cũng nhờ việc phải độc lập suy nghĩ hay làm việc nhóm, đánh giá tình huống và rèn luyện kỹ năng mà bản thân học viên sẽ huy tính tích cực tự giác, sự tích cực, hứng khởi và cũng là phù hợp với chính đối tượng mà chúng ta đào tạo, bồi dưỡng.
- Hoạt động đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị của địa phương cần gắn với khảo sát nhu cầu vị trí công việc của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Tích cực khuyến khích và sử dụng cơ chế gắn đào tạo, bồi dưỡng về lý luận chính trị với việc thực hiện các nội dung về quản lý cán bộ, đảng viên.
- Cần sớm rà soát và có phương hướng cụ thể xây dựng được đội ngũ giảng viên và báo cáo viên đủ mạnh về số lượng, đảm bảo về chất lượng, tâm huyết với công tác giáo dục lý luận chính trị, có bản lĩnh chính trị vững vàng, sắc bén về lý luận, am hiểu thực tế kịp thời đáp ứng những yêu cầu, đòi hỏi của thời kỳ mới.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng cho rằng nhân tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả huấn luyện lý luận cho cán bộ chính là đội ngũ giảng viên, Bác khẳng định: "Muốn huấn luyện thợ rèn, thợ nguội thì người huấn luyện phải thạo nghề rèn, nghề nguội. Người huấn luyện của đoàn thể phải là kiểu mẫu của mọi mặt: tư tưởng, đạo đức, lối làm việc. Người huấn luyện phải học thêm mãi thì mới làm được việc huấn luyện của mình ... Người huấn luyện nào tự cho mình đã biết đủ cả rồi thì người đó dốt nhất. Do đó đội ngũ giảng viên giảng dạy lý luận chính trị cần không ngừng phấn đấu học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đặc biệt là nâng cao tinh thần, ý thức trách nhiệm của giảng viên, đảng viên trong việc nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế theo quy định, đảm bảo vừa giỏi về chuyên môn, vừa vững vàng về bản lĩnh chính trị nhằm gắn lý luận với thực tiễn trong nghiên cứu, giảng dạy đáp ứng tốt yêu cầu tình hình mới.
- Cụ thể hóa nội dung chương trình khung từ đó lựa chọn và bổ sung nội dung, hình thức đào tạo, bồi dưỡng theo hướng sát thực tế địa phương, sát với yêu cầu công việc và nhu cầu của học viên và địa phương nhiều hơn. Việc tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cần hướng tới hình thành tư duy khoa học, cách thức làm việc, củng cố niềm tin, tránh giáo điều, xa thực tế trong việc cập nhật và trang bị kiến lý luận chính trị.
- Các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng tích cức đổi mới mạnh mẽ về phương pháp giảng dạy, hình thức tổ chức quản lý học viên. Tăng tính tương tác, trao đổi, phát huy tính tích cực, chủ động trong quá trình giảng dạy và học tập lý luận chính trị.
- Việc tổ chức khảo thí đảm bảo chất lượng giảng dạy lý luận chính trị là yêu cầu bắt buộc nhằm đánh giá thực chất việc lĩnh hội, hình thành các kỹ năng của học viên, dó đó sớm hình thành quy trình chuẩn và đảm bảo tính nghiêm túc, khách quan. Việc thi, kiểm tra hướng nhiều vào vận dụng kiến thức.
- Để tăng thêm tính thực tiễn trong hoạt động giảng dạy và học tập lý luận chính trị việc tổ chức tốt hoạt động nghiên cứu cho học viên, thực hiện công tác nghiên cứu thực tế của giảng viên phải trở thành yêu cầu bắt buộc, song việc tổ chức nghiên cứu khoa học, nghiên cứu thực tế cần phải được tổ chức chặt chẽ có địa chỉ, mục đích, nội dung nghiên cứu cụ thể, để sau khi đi nghiên cứu mỗi người phải rút ra được kết luận về nguyên nhân thành công, chưa thành công và đề xuất phương án giải quyết của mình đối với những vấn đề đang đặt ra từ thực tiễn.
Bên cạnh đó, tích cực quán triệt biện pháp gắn với khắc phục và đẩy lùi tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên bằng biện pháp theo tinh thần Nghị quyết trung ương 4 khóa XII “Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao nhận thức trong toàn Đảng về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng và sự cần thiết của việc học tập, nghiên cứu, vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh. Có kế hoạch học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận bắt buộc hằng năm đối với cán bộ, đảng viên gắn với việc cung cấp thông tin, cập nhật kiến thức mới phù hợp từng đối tượng, từng cấp, từng ngành, từng địa phương. Thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 05-CT/TW, ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị.
Thiết nghĩ trong điều kiện hiện nay, khi đất nước đang chuyển mình trong công cuộc đổi mới và hội nhập ngày càng sâu rộng trong quan hệ quốc tế. Tuy nhiên các thế lực thù địch cũng ra sức chống phá Đảng và Nhà nước ta nhằm thực hiện những mưu đồ về mặt chính trị. Mục tiêu của chúng là đánh vào nền tảng tư tưởng của Đảng, vào đội ngũ cán bộ và đảng viên. Do đó, để xây dựng đội hình, đội ngũ ngày càng mạnh về chuyên môn, vững vàng về lập trường và bản lĩnh chính trị thì tất yếu đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là yêu cầu cần thiết, cấp bách. Với những ý nghĩa to lớn về mặt lý luận và thực tiễn, việc sớm hoàn thiện về đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị cho đội ngũ cán bộ, đảng viên là giải pháp hữu hiệu góp phần ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng về suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức và lối sống, tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị vững vàng, tận tâm mẫn cán, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và Nhân dân giao phó.
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Hồ Chí Minh: Toàn tập, T.5, Nxb CTQG, HN, 1995, tr.269.
2. Hồ Chí Minh: Toàn tập, T. 2, Nxb CTQG, HN, 1995, tr. 262.
3. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện hội nghị lần thứ tư, Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII.
4. Ban tuyên giáo trung ương, Chuyên đề Phương pháp giảng dạy lý luận chính trị NXB lao động - xã hội, Hà Nội, 2008.
| Lê Thị Tình |
| GV. Khoa Nhà nước và pháp luật Trường Chính trị tỉnh Gia Lai |