Trong những năm qua, công tác nghiên cứu, biên soạn lịch sử địa phương luôn được xác định là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng, góp phần giáo dục, bồi dưỡng truyền thống cách mạng cho cán bộ, đảng viên, nhân dân, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.
Thực hiện Chỉ thị số 15-CT/TW, ngày 28/8/2002 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khoá IX) về tăng cường và nâng cao chất lượng nghiên cứu biên soạn lịch sử Đảng Cộng sản Việt Nam, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo triển khai việc phổ biến, quán triệt Chỉ thị 15-CT/TW đến các huyện uỷ, thị ủy, thành uỷ, đảng uỷ trực thuộc và các sở, ban, ngành trong tỉnh; đồng thời, ban hành Chỉ thị số 06-CT/TU, ngày 25/4/2011 về tăng cường công tác nghiên cứu, biên soạn lịch sử đảng bộ, lịch sử phong trào, lịch sử truyền thống và các văn bản chỉ đạo việc nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng, truyền thống các ngành nhằm đẩy mạnh việc sưu tầm tư liệu, nghiên cứu, biên soạn và xuất bản lịch sử Đảng bộ các địa phương và truyền thống các ngành trong toàn tỉnh.
Qua 15 năm triển khai thực hiện, nhận thức của cấp ủy, chính quyền các cấp và người đứng đầu, cán bộ chủ chốt trong các cơ quan quản lý và đội ngũ làm công tác lịch sử Đảng, cũng như cán bộ, nhân dân trong tỉnh từng bước được nâng lên. Các cấp ủy từ tỉnh đến cơ sở đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo triển khai công tác lịch sử Đảng; tiến hành xuất bản nhiều cuốn lịch sử truyền thống cách mạng, nhằm làm rõ sự ra đời, phát triển và vai trò lãnh đạo của Đảng; giáo dục truyền thống, bồi dưỡng ý chí và tình cảm cách mạng cho cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân. Đến nay, toàn tỉnh đã xuất bản được gần 60 công trình lịch sử, trong đó, có nhiều công trình nghiên cứu lịch sử có ý nghĩa khoa học và thực tiễn. Những cuốn sách lịch sử Đảng, lịch sử truyền thống các ngành, huyện, thị xã, thành phố, các xã, phường đã tái hiện một cách toàn diện, chân thật, sinh động lịch sử chung của đảng bộ, địa phương, từ đó giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ hôm nay và mai sau, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, vun đắp thêm lòng yêu quê hương, đất nước của mỗi người dân.
Đầu năm 2005, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy xây dựng kế hoạch biên soạn bổ sung, nâng cao chất lượng 2 tập Lịch sử Đảng bộ tỉnh Gia Lai (Tập I, giai đoạn 1945 - 1975; Tập II, giai đoạn 1975 -1996). Cuối năm 2016, Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo đăng ký đề tài khoa học nghiên cứu biên soạn bổ sung, tái bản Lịch sử Đảng bộ tỉnh Gia Lai (1945 - 2015), dự kiến in ấn, phát hành chào mừng Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XVI, nhiệm kỳ 2020 - 2025. Đến nay, đã có 16/17 huyện, thị xã, thành phố triển khai biên soạn và biên soạn bổ sung, tái bản lịch sử đảng bộ; 07/222 xã, phường, thị trấn hoàn thành việc biên soạn lịch sử truyền thống anh hùng cách mạng.
Bên cạnh đó các ban, ngành, đoàn thể trong tỉnh cũng luôn tích cực chỉ đạo triển khai công tác nghiên cứu, biên soạn lịch sử truyền thống, lịch sử phong trào nhằm phục vụ cho công tác tuyên truyền, giáo dục truyền thống trong các cấp, các ngành, như: Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Ban Dân vận Tỉnh ủy, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Công an tỉnh, Sở Y tế tỉnh, Báo Gia Lai, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội tỉnh...
Công tác kiện toàn đội ngũ cán bộ và trang thiết bị phục vụ công tác nghiên cứu, biên soạn lịch sử đảng bộ địa phương luôn được quan tâm. Ở cấp tỉnh, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Quyết định số 514-QĐ/TU về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, trên cơ sở đó, thành lập Phòng Lịch sử Đảng với chức năng tham mưu giúp lãnh đạo Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy và cấp ủy trong công tác Lịch sử Đảng địa phương; hướng dẫn các huyện, thị xã, thành phố, các ban, ngành, đoàn thể xây dựng kế hoạch triển khai nghiên cứu, biên soạn lịch sử Đảng bộ, lịch sử phong trào, lịch sử truyền thống cách mạng của địa phương, đơn vị; tham gia giúp các đơn vị, địa phương trong việc nghiên cứu, biên soạn và thẩm định các đề tài nghiên cứu khoa học lịch sử địa phương. Các huyện ủy, thị ủy, thành ủy tuy không có cán bộ chuyên trách làm công tác Lịch sử Đảng, nhưng các cấp ủy đã quan tâm đến công tác cán bộ của ban tuyên giáo, bổ sung biên chế, chú trọng cán bộ có trình độ đại học chuyên ngành Lịch sử, Lịch sử Đảng để làm tốt chức năng tham mưu giúp cấp ủy trong quá trình triển khai biên soạn lịch sử đảng bộ địa phương.
Nhìn chung, qua 15 năm thực hiện Chỉ thị 15-CT/TW và 06 năm thực hiện Chỉ thị 06-CT/TU, cấp ủy, chính quyền các cấp, các ngành, đoàn thể đã quan tâm và tích cực triển khai thực hiện việc in ấn, biên soạn lịch sử truyền thống, lịch sử đảng bộ. Quá trình triển khai nghiên cứu, biên soạn được thực hiện đúng quy trình. Các đề tài, công trình nghiên cứu lịch sử Đảng bộ tỉnh, các huyện, thị xã, thành phố, lịch sử phong trào đoàn thể, lịch sử truyền thống cách mạng được triển khai nghiên cứu, biên soạn đúng phương pháp, đảm bảo về chất lượng nội dung các sự kiện, đảm bảo tính Đảng, tính chân thực lịch sử, có giá trị khoa học và thực tiễn, góp phần giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục truyền thống lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng bộ và nhân dân các dân tộc ở địa phương; củng cố niềm tin của các tầng lớp nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng, tích cực tham gia bảo vệ Đảng, đấu tranh chống các âm mưu xuyên tạc của các thế lực thù địch.
Để tiếp tục làm tốt công tác sưu tầm, biện soạn lịch sử Đảng, lịch sử truyền thống địa phương trong những năm tới, nhiệm vụ được xác định là tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị 15-CT/TW và Chỉ thị 06-CT/TU; tăng cường công tác nghiên cứu, biên soạn Lịch sử Đảng ở các cấp, đặc biệt là các xã, phường, thị trấn; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục lịch sử Ðảng, lịch sử truyền thống cách mạng nhằm phát huy tác dụng của các công trình nghiên cứu lịch sử Ðảng, góp phần xây dựng, củng cố niềm tin, lý tưởng cách mạng cho cán bộ, đảng viên, các tầng lớp nhân dân trong tỉnh.
Phạm Hòa