Những năm qua, thực hiện Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12 tháng 12 năm 2013 của Bộ Chính trị về “Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội” và Quyết định số 218-QĐ/TW, ngày 12 tháng 12 năm 2013 của Bộ Chính trị “Quy định về việc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các đoàn thể chính trị - xã hội và nhân dân tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền, hoạt động giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội tỉnh đã từng bước đi vào nền nếp và hiệu quả, được dư luận đồng tình ủng hộ, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giám sát, phản biện xã hội và tham gia góp ý xây dựng Đảng, chính quyền trên địa bàn tỉnh.
Sau khi Bộ Chính trị ban hành Quyết định 217-QĐ/TW, 218-QĐ/TW và Ban Dân vận Trung ương ban hành Hướng dẫn số 30-HD/BDVTW, ngày 10 tháng 02 năm 2014 về hướng dẫn thực hiện Quyết định 217-QĐ/TW, 218-QĐ/TW; Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã chỉ đạo ban hành các văn bản hướng dẫn triển khai thực hiện trong toàn Đảng bộ tỉnh. Đồng thời, ban hành Quyết định số 553-QĐ/TU, ngày 14 tháng 3 năm 2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về ban hành Quy chế tiếp xúc, đối thoại trực tiếp của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền các cấp với nhân dân trên địa bàn tỉnh; Quyết định số 554-QĐ/TU, ngày 14 tháng 3 năm 2017 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về ban hành Quy định trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền trong việc tiếp thu ý kiến đóng góp xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền. Qua quán triệt, triển khai thực hiện, nhận thức và trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội, cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên và nhân dân về giám sát, phản biện xã hội, góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền được nâng lên; vị thế và vai trò của mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội ngày càng được tăng cường, góp phần củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng và chính quyền các cấp.
Từ năm 2014 đến nay, mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp tổ chức 1.166 lượt đoàn giám sát tại các địa phương, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn (cấp tỉnh 106 đoàn; cấp huyện 151 đoàn; cấp xã 909 đoàn) với 2.346 lượt nội dung (cấp tỉnh 177 lượt, cấp huyện 418 lượt, cấp xã 1.751 lượt); thành lập 260 lượt đoàn giám sát về công tác bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2016 - 2021. Quý IV hằng năm, mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp xây dựng chương trình giám sát, phản biện xã hội với những nội dung cụ thể, tập trung những vấn đề nhân dân quan tâm, báo cáo ban thường vụ cấp ủy cho ý kiến để triển khai thực hiện. Việc tổ chức giám sát chủ yếu theo hình thức giám sát trực tiếp tại các cơ quan, đơn vị; một số cơ quan, đơn vị không có đoàn đến giám sát thì xây dựng báo cáo tự giám sát và gửi về ngành dọc cấp trên trực tiếp của mình. Sau mỗi cuộc giám sát, mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp đều báo cáo kết quả thực hiện giám sát với cấp ủy, hội đồng nhân dân, ủy ban nhân dân cùng cấp để các cơ quan, tổ chức được báo cáo cho ý kiến về việc thực hiện các kiến nghị sau giám sát nhằm chỉ đạo các đối tượng giám sát khắc phục, sửa chữa những tồn tại, hạn chế; điều chỉnh, sửa đổi, bổ sung những quy định không phù hợp liên quan đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, hội viên và nhân dân.
Ảnh: N.Đ
Đối với công tác phản biện xã hội, trong 5 năm qua (2014 - 2019), mặt trận Tổ quốc phối hợp với các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh tổ chức được 301 cuộc phản biện với 482 lượt văn bản dự thảo; trong đó, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội tỉnh tổ chức 108 cuộc phản biện với 142 lượt văn bản dự thảo; mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội cấp huyện tổ chức 61 cuộc phản biện với 107 lượt văn bản dự thảo; mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội cấp xã tổ chức được 132 cuộc phản biện với 233 lượt văn bản dự thảo. Trong năm 2018, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh chủ trì, phối hợp với các đoàn thể chính trị - xã hội tỉnh tổ chức Hội nghị phản biện dự thảo kế hoạch của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về thực hiện Quyết định số 99-QĐ/TW, ngày 03 tháng 10 năm 2017 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa XII) về hướng dẫn khung để các cấp ủy, tổ chức đảng trực thuộc Trung ương tiếp tục phát huy vai trò của nhân dân trong đấu tranh, ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ (gọi tắt là Quyết định 99-QĐ/TW); Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh chủ trì, phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể chính trị - xã hội tỉnh phản biện dự thảo báo cáo thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2018 của Ủy ban nhân dân tỉnh. Nội dung, quy trình và quyền, trách nhiệm phản biện xã hội được thực hiện đảm bảo theo quy định.
Bên cạnh công tác giám sát, phản biện xã hội, công tác tham gia góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền theo Quyết định 218-QĐ/TW, gắn với việc triển khai Quyết định 553-QĐ/TU, 554-QĐ/TU được cấp ủy các cấp quan tâm chỉ đạo, triển khai thực hiện. Việc góp ý xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền thông qua các văn bản dự thảo của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân với nhiều hình thức phù hợp. Định kỳ báo cáo cấp ủy, chính quyền các cấp và thông tin kết quả tiếp thu góp ý của cấp ủy, chính quyền tới tổ chức, cá nhân góp ý. Từ năm 2014 đến nay, mặt trận Tổ quốc phối hợp với các đoàn thể chính trị - xã hội các cấp trong tỉnh tổng hợp chuyển đến các cơ quan có chức năng 1.000 lượt ý kiến góp ý; nhờ đó, đã thực hiện có hiệu quả các chính sách an sinh xã hội, xóa đói, giảm nghèo, chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới gắn với triển khai việc xây dựng làng nông thôn mới trong đồng bào dân tộc thiểu số; công tác xóa đói, giảm nghèo được triển khai thực hiện tích cực và đạt những kết quả đáng khích lệ, tỷ lệ hộ nghèo giảm đáng kể (năm 2017, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh là 13,34% đến năm 2018, giảm còn 10,34%, giảm 3% so với năm 2017). Công tác tiếp công dân và giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân được các cấp ủy, chính quyền quan tâm chỉ đạo giải quyết kịp thời. Trong 5 năm, đã lựa chọn những nhân tố tiên tiến, điển hình để bồi dưỡng, giới thiệu cấp ủy xem xét, kết nạp 8.009 đảng viên mới.
Có thể khẳng định, qua 5 năm thực hiện Quy chế giám sát, phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng đảng, xây dựng chính quyền theo Quyết định 217-QĐ/TW, 218-QĐ/TW đã đạt được những kết quả bước đầu quan trọng. Công tác giám sát, phản biện xã hội, tham gia góp ý xây dựng đảng, xây dựng chính quyền được triển khai thực hiện gắn với các nhiệm vụ chính trị trọng tâm của tỉnh, đơn vị, địa phương hằng năm. Qua đó, góp phần thực hiện có hiệu quả cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ; nâng cao chất lượng các chương trình, đề án, quy hoạch, những chính sách của tỉnh, đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của công dân; nâng cao chất lượng việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, tạo sự đồng thuận trong nhân dân, xây dựng Đảng, xây dựng chính quyền ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Nguyễn Hoàng