Cách trung tâm xã Lơ Pang của huyện Mang Yang chừng 12 km về hướng Đông, làng PYầu - làng đồng bào Bahnar nằm chon von trên đỉnh núi cao ấy luôn gắn liền với sự biệt lập bỡi sự cách trở, cuộc sống vẫn gắn bó với làng, với rừng, song họ vẫn tự tin vươn lên, Pờ Yầu hôm nay đã khoát lên mình màu áo mới.
Vượt rừng núi vào làng
Cách đây nhiều năm, để đến được làng Pyầu có khi phải mất 4 đến 5 tiếng đồng hồ với sự dẫn đường của người địa phương. Hành trình “lên đỉnh núi” ấy lấy đi không ít mồ hôi lẫn những pha thót tim khi xe cua qua những con dốc dựng đứng hay những khúc “cua ách cày” như muốn đẩy xe lao thẳng xuống vực. Hoặc phải đi bộ cả ngày đường mới lên được đến đỉnh núi, nhiều khi dân làng có người bị bệnh, thanh niên trai tráng trong làng phải khiêng người bệnh bằng võng vượt qua núi để đến bệnh viện, ca bệnh nhẹ thì còn cứu kịp, ca nặng thì có khi không cứu kịp.
Đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Dương Văn Trang kiểm tra tiến độ thi công con đường vào làng Pyầu. Ảnh: Đ.V
Nhưng đến Pyầu hôm nay đã khác, con đường mòn độc đạo dẫn lên làng Pyầu mặc dù còn hơi khó đi nhưng so với mấy năm trước đã dễ dàng và thuận lợi hơn rất nhiều. Mất 1 giờ đồng hồ đi xe máy hoặc xe ô tô 2 cầu băng qua các vùng rừng cùng những con dốc dựng đứng, qua nhiều mùa mưa, nước đổ xuống từ đỉnh núi xói mòn phần lớn cung đường, khiến trơ ra những hòn đá to nhỏ ngay giữa lối đi, nếu không tập trung cao độ hoặc tay lái không vững thì bạn khó mà lên đến đỉnh núi. Nhưng chính sự cách trở, đi lại khó khăn khiến cho ngôi làng biệt lập hẳn và vì thế vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ của nó - kiến trúc của ngôi làng Bahnar truyền thống.
Khó khăn là thế, trước đây chính quyền các cấp cũng đã từng có chủ trương dời làng, đưa dân ra gần sát trung tâm các xã lân cận để cuộc sống người dân bớt khổ, nhưng có lẽ cuộc sống tự do giữa đại ngàn gắn bó bao đời là lý do khiến người làng Pyầu chưa mặn mà thực hiện chủ trương này.
Đổi thay nhờ sự quan tâm của chính quyền địa phương
Làng Pyầu là làng đặc biệt khó khăn của xã Lơ Pang có diện tích tự nhiên gần 7.000 ha, 128 hộ với 560 khẩu được chia làm 8 thôn, làng, chủ yếu là dân tộc Bahnar. Là ngôi làng biệt lập nằm giữa núi, trước đây dân làng đều tự cung tự cấp, kinh tế chủ yếu là trồng lúa nước, bời lời và mỳ theo tập quán sản xuất cũ, nên phần lớn là hộ nghèo và cận nghèo, quanh năm không đủ ăn. Trước năm 2010, có lẽ tài sản lớn nhất lúc đó của làng là hai máy phát điện chạy bằng sức gió do Trường Đại học Bách khoa TP. Hồ Chí Minh tặng. Chiếc máy lúc đầu thiết kế để sáu nhà có thể được dùng điện nhưng cuối cùng chỉ có hai nhà có điện, mà cũng chỉ có khoảng hai giờ mỗi ngày. Và tiếng ồn của nó cũng làm nhiều người già trong làng khó ngủ. Niềm vui mới thật sự trọn vẹn khi Tổng Công ty Điện lực miền Trung có dự án đầu tư đường điện vào Pờ Yầu với tổng kinh phí hơn 4 tỷ đồng, đường điện này phục vụ dân sinh là chủ yếu. Và Tết năm 2010, lễ đóng điện được tổ chức ngay tại làng, mọi người trong làng reo hò khi ánh sáng đã về đến buôn làng. Có điện, mọi người trong làng mua ti vi, suốt ngày trong làng như có hội bỡi tiếng ti vi, tiếng nhạc, tuy nhiên cuộc sống của người dân vẫn gặp muôn vàng khó khăn do địa hình đồi núi đi lại trắc trở, các mặt hàng nông sản bà con làm ra không bán được, nếu bán được với mức giá rất thấp, nhưng ngược lại bà con mua các mặt hàng bên ngoài giá lại cao, do đó, đời sống bà con đã khó khăn lại khó khăn hơn.
 |
| Đồng chí Dương Văn Trang tặng quà cho bà con nhân dân làng Pyầu nhân dịp con đường bê tông dẫn đến làng cơ bản được hoàn thành. Ảnh: Đ.V |
Thời gian qua, được sự hỗ trợ của phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Mang Yang, nhiều loại cây trồng như cà phê, hồ tiêu, bời lời, mít thái, nuôi heo đen … được hỗ trợ cho người dân đưa vào trồng và chăn nuôi. Nhất là nhờ sự hỗ trợ vốn vay của ngân hàng chính sách huyện, làng đã có 84/117 hộ nghèo được tạo điều kiện vay vốn phát triển sản xuất, người dân đã biết cách sử dụng vốn để đầu tư phát triển kinh tế gia đình, từng bước vươn lên trong cuộc sống. Đồng chí Đinh Kăi - Phó Bí thư Đảng ủy xã Lơ Pang cho biết: Làng Pyầu có nhiều thay đổi lớn kể từ khi đồng chí Bí thư Tỉnh ủy Dương Văn Trang đến thăm và làm việc vào cuối tháng 12-2017. Sau chuyến thăm làng ấy, Ủy ban nhân dân tỉnh đã quyết định hỗ trợ 15 tỷ đồng cho huyện Mang Yang làm đường giao thông từ tỉnh lộ 666 đến làng Pyầu, còn lại là sự kêu gọi sự hỗ trợ và sự hỗ trợ ngày công của cán bộ, chiến sỹ Quân đoàn 3. Nay con đường độc đạo ấy đã được bê tông hóa thông suốt với tổng kinh phí đầu tư 18 tỷ đồng – mang lại niềm vui cho cấp ủy, chính quyền địa phương, đặc biệt là bà con nhân dân làng Pyầu. Ông A Yur - Bí thư chi bộ làng Pyầu phấn khởi cho biết: “Trước đây, khi chưa có con đường thì đời sống của dân làng gặp rất nhiều khó khăn, nhất là hàng hóa sản xuất ra không bán được hoặc bán với giá rất thấp, chủ yếu tự cung, tự cấp nên đói, nghèo cứ đeo bám; con em thì bỏ học giữa chừng, người dân đau ốm thì không được chữa trị kịp thời… cũng vì đi lại cách trở. Bây giờ có con đường lên làng đã được bê tông nên bà con đi lại thuận lợi hơn rất nhiều. Nhân dân làng Pyầu rất vui mừng và biết ơn Đảng và Nhà nước đã quan tâm.
Làng Pyầu cũng đã được xây dựng trạm phát sóng điện thoại Viettel, đến nay, tỷ lệ dân làng dùng điện thoại di động trên 60% để liên lạc; ngôi nhà ở cho giáo viên ở điểm trường làng Pyầu cũng được xây dựng, tạo điều kiện ăn ở cho 3 thầy cô giáo bám làng, gieo chữ.
Hiện tại điểm trường làng Pyầu có 2 cấp học là mầm non và tiểu học với 70 học sinh, do điều kiện đi lại còn khó khăn nên khi học cao hơn nhiều em đã nghỉ học. Khó khăn vẫn còn đó, nhưng với sự cố gắng vươn lên của chính quyền và bà con nhân dân làng Pyầu, hy vọng trong thời gian không xa, con đường sắp khởi công sẽ sớm hoàn thành, kéo dài khoảng cách giữa làng với các vùng lân cận khác; hàng hóa nông sản bà con làm ra bán với giá cao giúp phát triển kinh tế, bà con sẽ không còn nghèo nữa, con cái được học hành, bay cao bay xa hơn trên mọi miền tổ quốc, ngôi làng Pyầu sẽ bước sang trang mới, khang trang hơn, sung túc hơn./.
Ánh Hồng