Ban Nội chính là một ban xây dựng đảng, có chức năng là cơ quan tham mưu cho Tỉnh ủy, mà trực tiếp, thường xuyên là Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy về công tác nội chính và phòng, chống tham nhũng; được giao 05 nhóm nhiệm vụ chủ yếu...
Trong không khí phấn khởi của những ngày đầu xuân và chào mừng thành công rực rỡ Đại hội lần thứ XII của Đảng, 86 năm ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/2/2016 - 03/2/1930), chuẩn bị đón Tết Bính Thân 2016; vừa qua, Ban Bí thư Trung ương đã đồng ý lấy ngày 05/01/1966 là ngày truyền thống của cơ quan Nội chính Đảng. Nhìn lại 50 qua, chúng ta không quên những bước thăng trầm và những đóng góp to lớn của ngành Nội chính Đảng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Sau khi Cách mạng tháng Tám thành công, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời; Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chú trọng củng cố và kiện toàn cơ quan tham mưu của Đảng, trong đó có lĩnh vực nội chính. Ngày 05/01/1966, Bộ Chính trị đã quyết định thành lập Ban Pháp chế Trung ương, có nhiệm vụ tham mưu, đề xuất chủ trương, đường lối về lĩnh vực pháp chế, xây dựng pháp luật; trực tiếp soạn thảo một số dự án luật, pháp lệnh để trình Bộ Chính trị cho ý kiến và Quốc hội thảo luận ban hành. Ban Pháp chế Trung ương chính là tổ chức tiền thân của Ban Nội chính Trung ương, toàn ngành Nội chính Đảng sau này và đã có nhiều đóng góp quan trọng trong lĩnh vực xây dựng, tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật, đáp ứng yêu cầu cho công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Trước yêu cầu mới, đặc biệt là tầm quan trọng của Đảng trong lãnh đạo xây dựng hệ thống pháp luật, tại Hội nghị lần thứ 23 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa III (năm 1974) đã quyết định thành lập Ban Nội chính Trung ương thay cho Ban Pháp chế, với chức năng là cơ quan tham mưu cao nhất của Đảng trong lãnh đạo xây dựng pháp luật và bảo vệ pháp luật; nhưng do điều kiện lịch sử lúc bấy giờ nên Ban Nội chính Trung ương chưa chính thức đi vào hoạt động.
Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, thống nhất đất nước (30/4/1975), để đấu tranh ngăn chặn và làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các thế lực thù địch, tăng cường xây dựng và bảo vệ pháp luật; Ban Bí thư Trung ương quyết định kiện toàn các cơ quan bảo vệ pháp luật từ Trung ương đến địa phương; đồng thời quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của ban nội chính các cấp. Trong đó, Ban Nội chính Tỉnh ủy Gia Lai - Kon Tum được thành lập vào tháng 10 năm 1980, do đồng chí Lưu Văn Kiến (Hồng Hà) làm Trưởng ban; thực hiện Quyết định 41 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, tháng 7/1984 Ban Thường vụ Tỉnh ủy Gia Lai – Kon Tum đã quyết định giải thể Ban Nội chính và thành lập Tổ nội chính trực thuộc Tỉnh ủy.
Trước yêu cầu nhiệm vụ mới, ngày 23/12/1991 Ban Bí thư Trung ương đã ban hành Quyết định số 17-QĐ/TW, quy định chức năng, nhiệm vụ của Ban Nội chính Trung ương; theo đó, Ban Nội chính Trung ương là cơ quan tham mưu cho Bộ Chính trị, Ban Bí thư bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng trên các lĩnh vực xây dựng pháp luật, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa, trên lĩnh vực an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, đề xuất và thẩm định đề án về an ninh chính trị, nắm tình hình các cơ quan trong hoạt động tố tụng. Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; ngày 15/7/2002, Bộ Chính trị đã ban hành Quyết định số 40-QĐ/TW quy định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Nội chính Trung ương, theo đó Ban Nội chính Trung ương là cơ quan tham mưu của Ban Chấp hành Trung ương mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư về chủ trương và các chính sách lớn thuộc lĩnh vực nội chính.
Lễ công bố Quyết định thành lập Ban Nội chính Tỉnh ủy Gia Lai. Ảnh: Đăng Vũ
Tháng 8 năm 1991, sau khi chia tách tỉnh Gia Lai - Kon Tum thành hai tỉnh, Gia Lai và tỉnh Kon Tum; ngày 31/10/1992, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Gia Lai đã ban hành Quyết định số 54-QĐ/TU thành lập Ban Nội chính Tỉnh ủy Gia Lai, có nhiệm vụ tham mưu Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Tỉnh ủy đảm bảo thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động trên các lĩnh vực công tác an ninh, quốc phòng, trật tự an toàn xã hội và tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa. Đồng chí Nguyễn Duy Khanh, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy kiêm Trưởng ban; đồng chí Phan Minh Tường, Tỉnh ủy viên làm Phó trưởng ban chuyên trách và đồng chí Ksor Phước, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Công an tỉnh, Ủy viên kiêm chức; sau đó đồng chí Phan Minh Tường làm Trưởng ban và đồng chí Trần Xuân Hiệp làm Phó Trưởng ban chuyên trách, được một thời gian đồng chí Phan Minh Tường chuyển công tác làm Chánh Văn phòng Tỉnh ủy; tháng 4/1997, đồng chí Hoàng Cao Vân, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Đức Cơ được điều động, bổ nhiệm làm Trưởng ban và đến ngày 31/12/1999 thì Ban Nội chính được giải thể, sát nhập vào Văn phòng Tỉnh ủy. Năm 2000, Ban Thường vụ Tỉnh ủy quyết định thành lập Ban Nội chính kiêm chức và do đồng chí Đỗ Tiến Hoàng, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh kiêm Trưởng ban. Thực hiện quy định của Ban Bí thư Trung ương về tổ chức bộ máy cơ quan tham mưu của các tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc trung ương; ngày 25/9/2002, Văn phòng Tỉnh ủy ban hành Quyết định số 51-QĐ/VPTU thành lập Phòng Nội chính - Tiếp dân trực thuộc Văn phòng Tỉnh ủy, có nhiệm vụ: Giúp Lãnh đạo Văn phòng và Thường trực Tỉnh ủy theo dõi, tiếp nhận thông tin, tổng hợp tình hình nhiệm vụ quốc phòng - an ninh chính trị và trật tự xã hội; tình hình, hoạt động của các cơ quan nội chính tỉnh, các tổ chức đảng trực thuộc Tỉnh ủy trong thực hiện các chủ trương, Nghị quyết, Chỉ thị của Trung ương và của Tỉnh ủy về lĩnh vực nội chính. Theo dõi, đôn đốc việc chuẩn bị dự thảo và thẩm định các đề án, chương trình, kế hoạch; báo cáo, phát biểu, kết luận của Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy về lĩnh vực nội chính. Tiếp dân và chuẩn bị nội dung phục vụ lãnh đạo Văn phòng, Thường trực Tỉnh ủy tiếp dân để phản ánh, kiến nghị, khiếu nại, tố cáo. Theo dõi, tham mưu đề xuất Thường trực chỉ đạo các ngành chức năng giải quyết khiếu nại, tố cáo của công dân, tổ chức gửi đến Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy; tổng hợp tình hình giải quyết khiếu nại, tố cáo trên địa bàn tỉnh. Các hoạt động của Phòng Nội chính do Thường trực Tỉnh ủy và đồng chí Chánh, Phó Văn phòng Tỉnh ủy trực tiếp chỉ đạo.
Sau hơn 10 năm hoạt động (9/2002 – 6/2013), Phòng Nội chính – Tiếp dân Văn phòng Tỉnh ủy liên tục hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, được Ủy ban nhân dân tỉnh công nhận tập thể xuất sắc và tặng nhiều bằng khen, ngày 04/6/2009 được Thủ tướng Chính phủ tặng Bằng khen tại Quyết định số 711/QĐ-TTg và đến ngày 12/8/2011 Chủ tịch nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam có Quyết định số 1346-QĐ/CTN tặng thưởng Huân chương lao động hạng Ba đã có thành tích xuất sắc trong công tác từ năm 2006 đến năm 2010, góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Sau khi Ban Nội chính Trung ương và Ban Nội chính các tỉnh ủy, thành ủy được giải thể; công tác tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng như Ban Chấp hành, Ban Thường vụ các tỉnh ủy, thành ủy về lãnh đạo, chỉ đạo trên lĩnh vực nội chính và phòng, chống tham nhũng còn nhiều bất cập. Hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, thiếu thống nhất, tính khả thi thấp, chậm đi vào cuộc sống. Công tác tư pháp còn bộ lộ nhiều hạn chế, chính sách hình sự, chế định pháp luật dân sự và pháp luật về tố tụng tư pháp còn bất cập; vẫn còn tình trạng oan, sai trong điều tra, bắt giữ, truy tố, xét xử. Công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí chưa đạt yêu cầu mục tiêu đề ra là ngăn chặn, từng bước đẩy lùi tham nhũng, lãng phí. Tham nhũng, lãng phí vẫn còn nghiêm trọng, với những biểu hiện tinh vi, phức tạp, xảy ra trên nhiều lĩnh vực, nhiều cấp, nhiều ngành.., gây bức xúc trong xã hội và là thách thức lớn đối với sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước.
Trước tình hình trên, với quan điểm nhất quan của Đảng ta là đồng thời với việc xây dựng, chỉnh đốn về chính trị, tư tưởng, phẩm chất đạo đức cách mạng, phải kiên quyết, kịp thời xây dựng và chấn chỉnh về mặt tổ chức, bảo đảm cho hệ thống chính trị ngày càng mạnh hơn, có hiệu lực hơn để lãnh đạo thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta. Nghị quyết số 49-NQ/TW, ngày 02/6/2005 Bộ Chính trị (khóa IX) về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, nêu rõ: Kiện toàn, nâng cao chất lượng hoạt động của Ban Nội chính Trung ương; kiện toàn Ban Nội chính cấp ủy ở những tỉnh, thành có nhu cầu và được Bộ Chính trị cho phép thành lập; tăng cường cán bộ tham mưu về công tác nội chính - tiếp dân của cấp ủy đảng. Tại Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã Kết luận (số 21-KL/TW ngày 25/5/2012): Lập lại Ban Nội chính Trung ương, là cơ quan tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, về chủ trương, chính sách lớn thuộc lĩnh vực nội chính; đồng thời, là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng. Ngày 28/12/2012, Bộ Chính trị có Quyết định số 158-QĐ/TW về việc thành lập Ban Nội chính Trung ương; Quyết định số 159-QĐ/TW quy định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Nội chính Trung ương và đến ngày 08/4/2013, Ban Bí thư Trung ương có Quy định số 183-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của Ban Nội chính Tỉnh ủy, thành ủy trực thuộc Trung ương.
Thực hiện Quy định số 183-QĐ/TW ngày 08/4/2013, của Ban Bí thư Trung ương; ngày 16/5/2013, Ban Thường vụ Tỉnh ủy ban hành Quyết định số 912-QĐ/TU về việc thành lập Ban Nội chính Tỉnh ủy Gia Lai trên cơ sở hợp nhất tổ chức bộ máy và cán bộ của Văn phòng Ban Chỉ đạo tỉnh về phòng, chống tham nhũng và Phòng Nội chính - Tiếp dân thuộc Văn phòng Tỉnh ủy; đồng thời điều động, bổ nhiệm đồng chí Hồ Văn Niên, Tỉnh ủy viên, Bí thư Huyện ủy Đăk Pơ giữ chức vụ Trưởng ban và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 04/6/2013. Đây là sự kiện có ý nghĩa quan trọng đối với Ngành Nội chính Đảng của tỉnh; Ban Nội chính là một ban xây dựng đảng, có chức năng là cơ quan tham mưu cho Tỉnh ủy, mà trực tiếp, thường xuyên là Ban Thường vụ, Thường trực Tỉnh ủy về công tác nội chính và phòng, chống tham nhũng; được giao 05 nhóm nhiệm vụ chủ yếu đó là: nghiên cứu, đề xuất; hướng dẫn, kiểm tra; thẩm định về công tác nội chính và phòng, chống tham nhũng; tham gia về công tác cán bộ và thực hiện các nhiệm vụ khác do Thường trực Tỉnh ủy giao.
Tuy mới thành lập, còn có nhiều khó khăn; nhưng tập thể lãnh đạo và cán bộ, công chức của Ban Nội chính Tỉnh ủy đã phát huy truyền thống đoàn kết, khắc phục khó khăn, đưa các hoạt động của Ban từng bước đi vào nền nếp, bước đầu đã tạo được sự tin tưởng của cấp ủy, chính quyền và nhân dân ở địa phương; chủ động triển khai, thực hiện tốt nhiệm vụ được giao, như: Thường xuyên theo dõi, đôn đốc và tham mưu giải quyết các vụ án liên quan đến tham nhũng, vụ án, vụ việc phức tạp, kéo dài, dư luận xã hội quan tâm; rà soát các cuộc thanh tra kinh tế - xã hội từ năm 2011 - 2014 trên địa bàn tỉnh; tiến hành tự kiểm tra, giám sát công tác phòng, chống tham nhũng từ đầu năm 2013 đến hết quý I năm 2015. Cùng với các cơ quan chức năng tổ chức tốt công tác tiếp công dân, giải quyết kịp thời đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ảnh, kiến nghị của công dân; tham mưu chỉ đạo xử lý dứt điểm một số vụ án, vụ việc kéo dài không để phát sinh điểm nóng về an ninh trật tự. Các ý kiến tham mưu, đề xuất của Ban Nội chính Tỉnh ủy luôn luôn được Thường trực, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tin tưởng và quan tâm chỉ đạo để giải quyết.
Thành quả đạt được trong gần ba năm qua là khiêm tốn so với yêu cầu nhiệm vụ thực tiễn đặt ra; song, là kết quả đáng khích lệ, là động lực để ngành nội chính Đảng của tỉnh, tiếp tục phấn đấu trong thời gian tới.
Ngọc Linh