The request was aborted: Could not create SSL/TLS secure channel. Lễ cúng bến nước của người Jrai
11/01/2018 - Lượt xem: 3706
Với quan niệm “vạn vật hữu linh”, người Jrai cho rằng Yàng Ia (thần nước) là vị thần tạo ra nguồn nước nên hàng năm cứ đến dịp đầu năm mới hay thời điểm bắt đầu mùa mưa thì người dân lại tổ chức lễ cúng bến nước. Đây là tục lệ thường niên thể hiện nét đẹp của văn hóa dân tộc Jrai tại Tây Nguyên.

Cúng bến nước là dịp dân làng cùng có trách nhiệm làm sạch bến nước, sửa sang lại đường xuống lấy nước cho thuận tiện. Thanh niên trong làng được phân công đi chặt lồ ô, tre về làm cây nêu trang trí cho lễ cúng. Máng nước cũ cũng sẽ được thay thế bằng máng tre mới.
 

Dựng cây nêu tại bến nước trước lễ cúng.        Ảnh: Ngọc Toàn
Dựng cây nêu tại bến nước trước lễ cúng. Ảnh: Ngọc Toàn

Đối với người Jrai, bến nước không chỉ là nơi để lấy nước về sinh hoạt mà còn là trung tâm thông tin của dân làng. Buổi sáng, phụ nữ tập trung đi lấy nước, họ kể cho nhau nghe những sự kiện diễn ra trong gia đình, xung quanh khu vực họ sinh sống, rồi về chia sẻ lại cho các thành viên khác trong gia đình.

“Điều kiện đầu tiên để chọn đất lập làng của người Jrai chính là nguồn nước, bởi có nước mới đảm bảo cuộc sống, sinh hoạt, sản xuất của người dân. Hàng năm, người dân đều duy trì việc cúng bến nước để tạ ơn Yàng Ia đã ban cho nguồn nước dồi dào, dân làng khỏe mạnh”-già làng Rơ Chăm Hum (làng Kép, xã Ia Phí, huyện Chư Pah) chia sẻ.

Cũng theo già Hum, ở vùng đất gần đồng bằng, người Jrai sẽ chọn đất lập làng ven sông rồi tìm một nơi cố định làm bến nước để lấy nước uống, sinh hoạt cho cả làng. Còn tại các vùng đồi núi, họ chọn nơi có mạch nước ngầm chảy từ vùng núi xuống, lắp máng nước bằng tre, người dân sẽ hứng nước từ mạch chảy qua máng tre về sử dụng.

Tính đoàn kết, tinh thần cộng đồng của các dân tộc thiểu số thể hiện rất cao tại các buổi lễ. Sáng sớm ngày diễn ra lễ cúng, mỗi gia đình phân công 1 người mang theo cuốc, rựa phát quang đường từ làng xuống bến nước. Họ đào đắp đường thành những bậc thang để tiện cho việc lấy nước của bà con. Già làng cùng một vài thanh niên trang trí, dựng cây nêu tại bến nước. Sau đó, ông tự tay mình thay các máng nước bằng lồ ô đã được chuẩn bị sẵn, rồi hứng lấy một bầu nước làm phép.

Rượu ghè là lễ vật không thể thiếu trong lễ cúng bến nước.    Ảnh: Ngọc Toàn
Rượu ghè là lễ vật không thể thiếu trong lễ cúng bến nước. Ảnh: Ngọc Toàn

Lễ vật cúng bến nước là 1 con heo đen, 1 con gà đen và 1 ghè rượu. Các con vật hiến tế được giết mổ, rửa thịt ngay dưới dòng nước vừa được khơi thông. Già làng lấy phần gan heo, gà còn sống đặt vào tai ghè rượu rồi đọc lời khấn cảm tạ Yàng Ia đã ban cho dân làng nguồn nước tràn trề. Cầu mong năm mới Yàng ban cho bà con nguồn nước dồi dào, trong trẻo; ban cho mọi người sức khỏe, không ai ốm đau, bệnh tật. Dứt lời, già làng lấy gan heo, gà hòa vào một ít rượu cúng mang lên tưới trên đầu nguồn của bến nước.

Hoàn thành phần lễ, già làng uống ngụm rượu đầu tiên, ăn vài miếng thịt chín rồi đem mời những người già trong làng uống trước, khách khứa và thanh niên uống sau. Dân làng quây quần cùng ăn uống, trò chuyện cho đến khi rượu nhạt mới trở về nhà.

Trước khi rời bến nước, phụ nữ trong làng chuẩn bị bầu khô, can nhựa để lấy nước về cho gia đình sinh hoạt. Những người còn lại cũng đến hứng nước uống hoặc rửa chân tay, tát nước lên người để cầu may trong năm mới. Tiếng cười, nói râm ran lan tỏa niềm phấn khởi.

Ông Nguyễn Quang Tuệ-Trưởng phòng Quản lý Di sản Văn hóa (Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch) cho biết: Hiện nay, chỉ những khu vực vùng sâu, vùng xa thì người dân mới giữ tục cúng bến nước; còn những vùng đã đô thị hóa, người dân chủ yếu sử dụng nước máy, nước giếng nên đa phần không duy trì lễ cúng này nữa. Tuy nhiên, lễ cúng bến nước vẫn là nét đẹp văn hóa truyền thống cần được bảo tồn trong cộng đồng dân tộc Jrai nói riêng cũng như các dân tộc thiểu số khác ở khu vực Tây Nguyên, nói chung.

Theo GLO

(Bấm vào đây để nhận mã)

60 năm chiến thắng điện biên phủ

Ảnh Xem tất cả >>

Video

Kỳ họp thứ 2 HĐND tỉnh Gia Lai khóa XII: Thông qua 14 nghị quyết quan trọng

Công an Gia Lai: Hỗ trợ công dân các tỉnh đi xe máy từ vùng dịch về

Những chuyến xe nặng nghĩa tình

Kỳ họp thứ nhất HĐND tỉnh Gia Lai bầu các chức danh chủ chốt của HĐND và UBND tỉnh

Nông dân "bắt nhịp" nông nghiệp-dịch vụ

Tỷ giá - Thời tiết

Chọn thành phố

Liên kết website

Biển Hồ  Biển Hồ
Quản lý văn bản Văn phòng Tỉnh ủy
BlueZone
Hội đồng nhân dân tỉnh khóa XII, nhiệm kỳ 2021 - 2026
Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Hội nghị xúc tiến đầu tư tỉnh Gia Lai năm 2016
LÊN ĐẦU TRANG